Cukrzyca – rodzaje i przyczyny.

Bogactwo wyboru produktów spożywczych, którą umożliwiają nam wszelkiego rodzaju markety oraz fast foody, może prowadzić do różnego rodzaju zaburzeń odżywiania. Spowodowane jest to tym, że prowadzimy bardzo dynamiczne życie i wszystko robimy w pośpiechu, a producenci żywności starają się nam to ułatwić. Tłuszcze trans, duże ilości cukru w różnych postaciach, a co za tym idzie – znaczne ilości nadprogramowych kilokalorii, które spożywamy w ciągu dnia. Łącząc to z niską aktywnością fizyczną, tworzymy mieszankę, która nie jest dobra dla naszego zdrowia.

Cukrzyca to stan, który występuje, gdy poziom cukru we krwi (glukozy) jest zbyt wysoki. Rozwija się, gdy trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub w ogóle jej nie wytwarza, albo gdy organizm nie reaguje prawidłowo na działanie insuliny. Cukrzyca dotyka ludzi w każdym wieku. Większość postaci cukrzycy ma charakter przewlekły (trwający przez całe życie), a każdą postać można leczyć za pomocą leków i/lub zmian w stylu życia.

Wysoki poziom glukozy we krwi, zwany także hiperglikemią, może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jednym z głównych zagrożeń jest ryzyko chorób serca, ponieważ nadmiar glukozy może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych. Dodatkowo, hiperglikemia może prowadzić do neuropatii, czyli uszkodzenia nerwów, co może skutkować mrowieniem, drętwieniem, a nawet trwałymi zaburzeniami czucia. Problemy ze wzrokiem to kolejna potencjalna konsekwencja, gdyż wysoki poziom cukru we krwi może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych w oczach, co może prowadzić do problemów ze wzrokiem, a nawet ślepoty.

Cukrzyca to choroba cywilizacyjna?

Cukrzyca jest powszechna i dotyka ok. 11% całej populacji. Oczywiście najbardziej obecna jest w Stanach Zjednoczonych. Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią i stanowi od 90% do 95% wszystkich przypadków cukrzycy. Na cukrzycę choruje około 537 milionów dorosłych na całym świecie. Eksperci przewidują, że liczba ta wzrośnie do 643 milionów w 2030 r. i 783 milionów w 2045 r. Wzrost ten jest spowodowany rosnącą otyłością, starzeniem się populacji oraz niezdrowym trybem życia. Leczenie cukrzycy wiąże się z wysokimi kosztami, co stanowi poważne wyzwanie dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie. Dlatego też coraz większy nacisk kładzie się na prewencję i edukację zdrowotną w celu ograniczenia liczby nowych przypadków cukrzycy.

Jakie są rodzaje cukrzycy?

• Cukrzyca typu 2 – w przypadku tego typu organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny i/lub komórki organizmu nie reagują normalnie na insulinę (insulinooporność). Jest to najczęstszy rodzaj cukrzycy. Dotyka głównie dorosłych, ale mogą chorować także i dzieci.
• Stan przedcukrzycowy – ten typ jest etapem poprzedzającym cukrzycę typu 2. Twój poziom glukozy we krwi jest wyższy niż normalnie, ale nie na tyle, aby można było oficjalnie zdiagnozować cukrzycę typu 2.
• Cukrzyca typu 1 – jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki wytwarzające insulinę z nieznanych powodów. Do 10% osób chorych na cukrzycę ma cukrzycę typu 1. Diagnozuje się ją zwykle u dzieci i młodych dorosłych, ale może rozwinąć się w każdym wieku.
• Cukrzyca ciążowa – rozwija się u niektórych kobiet w czasie ciąży. Cukrzyca ciążowa zwykle ustępuje po ciąży. Jeśli jednak masz cukrzycę ciążową, jesteś w grupie zwiększonego ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 w późniejszym życiu.

Inne rodzaje cukrzycy.

• Cukrzyca typu 3c – występuje, gdy trzustka ulega uszkodzeniu (innemu niż uszkodzenie autoimmunologiczne), co wpływa na jej zdolność do wytwarzania insuliny. Zapalenie trzustki, rak trzustki, mukowiscydoza i hemochromatoza mogą prowadzić do uszkodzenia trzustki powodującego cukrzycę. Usunięcie trzustki (pankreatektomia) również skutkuje typem 3c.
• Ukryta cukrzyca autoimmunologiczna u dorosłych (LADA) – podobnie jak cukrzyca typu 1, LADA również jest wynikiem reakcji autoimmunologicznej, ale rozwija się znacznie wolniej niż typ 1. Osoby, u których zdiagnozowano LADA, są zwykle w wieku powyżej 30 lat.
• Cukrzyca dojrzałości młodych ludzi (MODY) – MODY, zwana także cukrzycą monogenową, występuje w wyniku dziedzicznej mutacji genetycznej, która wpływa na sposób wytwarzania i wykorzystania insuliny przez organizm. Obecnie istnieje ponad 10 różnych typów MODY. Dotyka aż do 5% osób chorych na cukrzycę i często występuje rodzinnie.
• Cukrzyca noworodkowa – jest to rzadka postać cukrzycy, która pojawia się w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia. Jest to również forma cukrzycy monogenowej. Około 50% dzieci chorych na cukrzycę noworodkową ma trwającą całe życie postać zwaną utrwaloną cukrzycą noworodkową. W przypadku drugiej połowy schorzenie ustępuje w ciągu kilku miesięcy od wystąpienia, ale może powrócić w późniejszym okresie życia. Nazywa się to przejściową cukrzycą noworodkową.
• Brittle diabetes (cukrzyca chwiejna) – forma cukrzycy typu 1, która charakteryzuje się częstymi i ciężkimi epizodami wysokiego i niskiego poziomu cukru we krwi. Ta niestabilność często prowadzi do hospitalizacji. W rzadkich przypadkach w celu trwałego leczenia „chwiejnej” cukrzycy może być konieczny przeszczep trzustki.

Co jest przyczyną cukrzycy?

• Insulinooporność. Cukrzyca typu 2 wynika głównie z insulinooporności. Insulinooporność występuje, gdy komórki mięśniowe, tłuszczowe i wątroba nie reagują tak, jak powinny na insulinę. Na różny stopień insulinooporności wpływa kilka czynników i stanów, w tym otyłość, brak aktywności fizycznej, dieta, brak równowagi hormonalnej, uwarunkowania genetyczne i niektóre leki.
• Choroba autoimmunologiczna. Cukrzyca typu 1 i LADA występują, gdy układ odpornościowy atakuje komórki trzustki wytwarzające insulinę.
• Brak równowagi hormonalnej. W czasie ciąży łożysko uwalnia hormony powodujące insulinooporność. Jeśli trzustka nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości insuliny, aby przezwyciężyć insulinooporność, może rozwinąć się u kobiety cukrzyca ciążowa. Inne schorzenia związane z hormonami, takie jak akromegalia i zespół Cushinga, mogą również powodować cukrzycę typu 2.
• Uszkodzenie trzustki. Fizyczne uszkodzenie trzustki – spowodowane chorobą, operacją lub urazem – może mieć wpływ na jej zdolność do wytwarzania insuliny, powodując cukrzycę typu 3c.
• Mutacje genetyczne. Niektóre mutacje genetyczne mogą powodować MODY i cukrzycę noworodkową.

Dieta w leczeniu cukrzycy.

Cukrzyca – podsumowanie.

Jak widać, cukrzyca ma wiele form i przyczyn, jednocześnie może ujawniać się w różnych okresach naszego życia. Zwróćmy jedna uwagę, że bardzo duży udział w tym wszystkim ma insulinooporność, na którą możemy mieć wpływ prowadząc zdrowy i aktywny tryb życia. Dlatego mając to na względzie, dbajmy o nasze zdrowie, abyśmy nieświadomie nie doprowadzili do poważniejszych stanów, które mogą jednocześnie zagrażać naszemu życiu.