Utrwalona lordoza lędźwiowa: przyczyny, objawy i leczenie.

Kręgosłup człowieka posiada naturalne krzywizny, które pełnią kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej postawy oraz amortyzacji wstrząsów podczas ruchu. Jedną z tych krzywizn jest lordoza lędźwiowa, czyli wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym ku przodowi. 

Choć jest to fizjologiczne zjawisko, nadmierne pogłębienie tej krzywizny, określane jako hiperlordoza lędźwiowa, może prowadzić do licznych problemów zdrowotnych. 

W niniejszym artykule omówimy przyczyny, objawy oraz metody diagnostyki i leczenia utrwalonej lordozy lędźwiowej, opierając się na aktualnych badaniach naukowych.

Definicja i charakterystyka lordozy lędźwiowej.

Lordoza lędźwiowa to naturalne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym ku przodowi, które kształtuje się w pierwszych latach życia człowieka. Prawidłowy kąt tej krzywizny mieści się w zakresie od 20° do 45°. Nadmierne wygięcie poza te granice prowadzi do hiperlordozy, podczas gdy spłycenie krzywizny określane jest jako hipolordoza. Oba te stany mogą prowadzić do zaburzeń postawy oraz dolegliwości bólowych.

Przyczyny utrwalonej lordozy lędźwiowej.

Istnieje wiele czynników mogących prowadzić do utrwalenia hiperlordozy lędźwiowej. Do najważniejszych z nich należą:

• Nieprawidłowa postawa ciała: długotrwałe utrzymywanie niewłaściwej postawy, zwłaszcza w pozycji siedzącej, może prowadzić do przeciążeń kręgosłupa i pogłębienia lordozy lędźwiowej.
• Brak aktywności fizycznej: siedzący tryb życia osłabia mięśnie odpowiedzialne za stabilizację kręgosłupa, co sprzyja deformacjom.
• Otyłość: nadmierna masa ciała, zwłaszcza w okolicy brzucha, zwiększa obciążenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa, prowadząc do jego nadmiernego wygięcia.
• Ciąża: wzrost masy ciała i przesunięcie środka ciężkości podczas ciąży mogą tymczasowo zwiększać lordozę lędźwiową.
• Choroby mięśniowe: dystrofie mięśniowe i inne schorzenia osłabiające mięśnie mogą prowadzić do zaburzeń postawy.
• Wady wrodzone: niektóre wrodzone deformacje kręgosłupa mogą predysponować do rozwoju hiperlordozy.
• Urazy kręgosłupa: złamania, skręcenia czy inne urazy mogą prowadzić do zmian w krzywiznach kręgosłupa.
• Choroby zwyrodnieniowe: osteoporoza, kręgozmyk czy choroba zwyrodnieniowa stawów mogą wpływać na kształt i funkcję kręgosłupa.

Objawy utrwalonej lordozy lędźwiowej.

Nadmierne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym może manifestować się różnorodnymi objawami, w tym:

• Ból w dolnej części pleców: często nasilający się podczas długotrwałego stania lub siedzenia.
• Sztywność i ograniczenie ruchomości: trudności w wykonywaniu skłonów czy prostowaniu tułowia.
• Zmiany w postawie ciała: wystający brzuch, odstające pośladki, przesunięcie głowy do przodu.
• Dolegliwości neurologiczne: mrowienie, drętwienie czy osłabienie siły mięśniowej w kończynach dolnych, wynikające z ucisku na struktury nerwowe.
• Zaburzenia funkcji narządów wewnętrznych: w skrajnych przypadkach może dochodzić do problemów z trawieniem czy oddawaniem moczu, spowodowanych uciskiem na narządy jamy brzusznej.

Diagnostyka utrwalonej lordozy lędźwiowej.

Proces diagnostyczny utrwalonej lordozy lędźwiowej obejmuje:

• Wywiad lekarski: zbieranie informacji na temat dolegliwości, stylu życia oraz ewentualnych urazów.
• Badanie fizykalne: ocena postawy ciała, zakresu ruchomości kręgosłupa oraz napięcia mięśniowego.
• Badania obrazowe: radiografia (RTG) pozwala na ocenę krzywizn kręgosłupa oraz wykrycie ewentualnych zmian strukturalnych. W niektórych przypadkach stosuje się również tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), które umożliwiają dokładniejszą analizę struktur kostnych oraz tkanek miękkich, takich jak dyski międzykręgowe i nerwy.
• Badania funkcjonalne: czasami wykonuje się badania biomechaniczne, takie jak analiza chodu czy ocena aktywacji mięśni przy pomocy elektromiografii (EMG), aby określić, które struktury są osłabione lub przeciążone.

Metody leczenia utrwalonej lordozy lędźwiowej.

Utrwalona lordoza lędźwiowa lub jakiekolwiek formy jej pogłębienia nie są dla nas wyrokiem. Nie musimy z tym żyć. Podejmując odpowiednie działania, możemy poprawić naszą posturę, a co a tym idzie – zmniejszyć dolegliwości bólowe. Jest to bardzo istotne, ponieważ w wielu przypadkach jesteśmy w stanie sami sobie pomóc i zahamować postępującą wadę.

Fizjoterapia i ćwiczenia korekcyjne.

Rehabilitacja ruchowa jest podstawową metodą leczenia utrwalonej hiperlordozy lędźwiowej. Celem terapii jest:

• poprawa elastyczności mięśni przykurczonych, takich jak mięśnie biodrowo-lędźwiowe i prostowniki grzbietu,
• wzmocnienie mięśni osłabionych, takich jak mięśnie brzucha, pośladkowe i mięśnie głębokie stabilizujące kręgosłup,
• poprawa kontroli posturalnej oraz propriocepcji (czucia głębokiego).

Przykładowe ćwiczenia terapeutyczne:

• Plank (deska) – wzmacnia mięśnie stabilizujące kręgosłup,
• Martwy robak (dead bug) – poprawia kontrolę mięśni brzucha,
• Mostek biodrowy – wzmacnia pośladki i mięśnie tylnej taśmy,
• Stretching mięśni biodrowo-lędźwiowych – zmniejsza napięcie w obszarze lędźwiowym.

Terapia manualna.

Zabiegi takie jak masaż tkanek głębokich, terapia punktów spustowych oraz mobilizacje stawowe mogą pomóc w redukcji bólu i poprawie zakresu ruchomości kręgosłupa.

Zmiany w stylu życia i ergonomia.

Osoby cierpiące na utrwaloną lordozę lędźwiową powinny:

• unikać długotrwałego siedzenia w niewłaściwej pozycji,
• stosować ergonomiczne krzesła wspierające odcinek lędźwiowy,
• wprowadzić regularne przerwy na rozciąganie i ruch,
• utrzymywać prawidłową masę ciała.

Ortopedia i leczenie zachowawcze.

W przypadku znacznych deformacji postawy lekarz ortopeda może zalecić noszenie ortezy wspierającej kręgosłup lub wkładek ortopedycznych, jeśli hiperlordoza jest związana z wadami kończyn dolnych. Wszystko opiera się o prawidłowy wywiad lekarski oraz odnalezienie przyczyny nadmiernej krzywizny w odcinku lędźwiowym.

Leczenie farmakologiczne.

Stosowane jest głównie w przypadku silnych dolegliwości bólowych. Można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki rozluźniające mięśnie lub w skrajnych przypadkach iniekcje sterydowe. Ponadto leki przeciwbólowe, które zredukują ból i pozwolą na zastosowanie innych metod, np. terapii manualnej.

Interwencje chirurgiczne.

Operacyjne leczenie utrwalonej lordozy lędźwiowej jest rzadkością i stosuje się je tylko w ciężkich przypadkach, np. przy kręgozmyku wysokiego stopnia, silnym ucisku na struktury nerwowe lub deformacjach wrodzonych, które powodują znaczną niepełnosprawność.

Profilaktyka hiperlordozy lędźwiowej.

Aby zapobiec nadmiernemu pogłębieniu lordozy lędźwiowej, warto:

• dbać o aktywność fizyczną, szczególnie ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia,
• kontrolować wagę ciała, aby nie przeciążać kręgosłupa,
• dbać o ergonomię pracy i odpoczynku,
• unikać noszenia obuwia na wysokim obcasie przez dłuższy czas,
• regularnie wykonywać stretching i ćwiczenia mobilizacyjne.

Podsumowanie.

Utrwalona lordoza lędźwiowa może prowadzić do poważnych dolegliwości bólowych oraz ograniczenia sprawności ruchowej. Wczesna diagnoza oraz wdrożenie odpowiednich metod terapeutycznych mogą zapobiec dalszemu pogłębianiu się problemu i poprawić jakość życia pacjenta. Regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ergonomia oraz indywidualnie dobrana rehabilitacja są kluczowe w zapobieganiu oraz leczeniu hiperlordozy lędźwiowej.