Witamina A
Grupa organicznych związków chemicznych, zwana witaminą A, jest częścią grupy retinoidów. W produktach roślinnych można ją znaleźć pod postacią beta-karotenu lub prowitaminy A. Z kolei u zwierząt i ludzi jest to tzw. retinol, który magazynowany jest w wątrobie i tkance tłuszczowej. Witamina ta jest rozpuszczalna w tłuszczach, a więc dobrze wchłaniana przez organizm. Zmniejsza to ryzyko niedoborów, ale jednocześnie może prowadzić do przedawkowania. Bardzo ważne jest dbanie o odpowiedni poziom witaminy A, ponieważ warunkuje ona działanie naszego organizmu.
Witamina A wpływa na wiele procesów zachodzących w organizmie. Poprawia widzenie, przyspiesza odnowę komórek, zapobiega powstawaniu nowotworów, a także wzmacnia układ immunologiczny, pomagając w utrzymaniu zdrowia. Uczestniczy również w syntezie białek i wspomaga zdrowy rozwój komórek. Wykazuje też pozytywny wpływ na skórę, włosy i paznokcie.
Dzięki swoim właściwościom wspierającym prawidłowy rozrost komórek, witamina A przyczynia się do zwiększenia odporności na nowotwory. Zwłaszcza ważną rolę odgrywa w profilaktyce raka jelita grubego, płuc, prostaty i piersi. Regularne spożywanie produktów zawierających witaminę A pomaga organizmowi w naturalnej regeneracji komórkowej i działa przeciwko powstawaniu komórek nowotworowych.
Witamina A, a wzrok.
Rodopsyna, czyli barwnik wzrokowy, jest produkowana przy udziale witaminy A. Jej prawidłowy poziom jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania widzenia i jest skutecznym środkiem zapobiegawczym przeciwko zapaleniu siatkówki zwanym kurzą ślepotą. Witamina A wspomaga również ostrość widzenia, co pozwala zapobiegać działaniom starzenia się wzroku.
Witamina A w kosmetykach.
Witamina A jest szeroko stosowana w produkcji kosmetyków do twarzy i ciała, szczególnie ze względu na jej właściwości regenerujące, przeciwzmarszczkowe i przeciwdziałające starzeniu się. Działa ona jak środek do przywrócenia skórze napięcia, elastyczności i jędrności. Ma także pozytywny wpływ na produkcję kolagenu, elastyny i redukcję suchości skóry. Zmniejsza przebarwienia i blizny po trądziku, a także zapobiega zmianom związanym z wiekiem i wspomaga leczenie egzem.
Produkty pochodzenia zwierzęcego źródłem witaminy A.
W produktach odzwierzęcych takich jak wątróbka wołowa, wieprzowa i drobiowa znajduje się duża ilość witaminy A. Dodatkowo wysokim jej źródłem są sery dojrzewające, jajka, margaryna, masło, tuńczyk, jogurty, pieczywo i śmietana.
Zalecane spożycie beta-karotenu.
Zalecana dzienna dawka beta-karotenu zależy od wieku i płci. Wartości dla kobiet w ciąży i karmiących są inne. Ogólna ilość witaminy A dla dorosłych kobiet wynosi 700 µg, dla mężczyzn – 900 µg, dla dzieci do 10 roku życia – 400-500 µg, dla chłopców od 10 do 12 roku życia – 600-900 µg, a dla dziewczynek w tym samym wieku – 600-700 µg. Kobiety w ciąży i karmiące potrzebują odpowiednio 750-770 µg i 1200-1300 µg tej witaminy. W przypadku chorób układu pokarmowego lub diety o obniżonej zawartości tłuszczu zapotrzebowanie na witaminę A może się zwiększyć.
Witamina A to witamina rozpuszczalna w tłuszczach.
Ponieważ witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach, jej niedobór nie jest łatwy do osiągnięcia. Mimo to, może on się pojawić w wyniku zaburzeń wchłaniania, stosowania diety ubogiej w białko lub tłuszcze, palenia tytoniu lub picia dużej ilości alkoholu. Niedobór tej witaminy może również wynikać z nieprawidłowego zbilansowania diety, szczególnie u dzieci, które stale się rozwijają, a także u osób starszych.
Objawy niedoboru witaminy A.
Jeśli poziom witaminy A w organizmie jest niski, mogą pojawić się następujące objawy: sucha, swędząca skóra, która jest szorstka, szczególnie w okolicach kolan i łokci; obniżona odporność; opóźniony wzrost; przesuszenie gałki ocznej; słabsze widzenie w ciemności; zaburzenia miesiączkowania; problemy z płodnością i dzwonienie w uszach (zwłaszcza u starszych).
Nadmiar witaminy A.
Użycie witaminy A ponad dopuszczalny poziom może powodować silne skutki toksyczne oraz dolegliwości. Osoby cierpiące na przedawkowanie mogą odczuwać zmianę barwy skóry na żółtawo-pomarańczową, a także problemy z wątrobą i śledzioną w związku z przechowywaniem nadmiaru witaminy. Do symptomów należą również: drażliwość, światłowstręt, świąd skóry, bóle głowy, słabe paznokcie i problemy żołądkowo-jelitowe oraz wypadanie włosów.
Spożycie witaminy A podczas ciąży.
Kobietom ciężarnym odradza się stosowanie suplementów i spożywanie produktów, które zawierają dużą dawkę witaminy A, ponieważ nadmiar tej witaminy może zwiększyć ryzyko wystąpienia wad płodu. Wyjątkiem są sytuacje, w których kobieta wymaga dodatkowej suplementacji, w takim przypadku konieczna jest wizyta u lekarza prowadzącego ciążę i konsultacja dotycząca spożywania witaminy A.
Witamina A w owocach i warzywach.
Ryzyko przedawkowania witaminy A nie istnieje w przypadku spożywania beta-karotenu, zawartego w owocach i warzywach. Jest on przekształcany w czystą witaminę A w takiej ilości, jakiej organizm potrzebuje. Reszta jest wydalana z organizmu.
