Witamina D

Witamina D3 odgrywa istotną rolę w zdrowiu organizmu, wspierając przede wszystkim prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego oraz regulację poziomu wapnia i fosforu we krwi. Jej niedobór może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych, w tym osłabienia kości i zwiększonego ryzyka osteoporozy. Dlatego ważne jest, aby dbać o odpowiednią podaż tej witaminy, szczególnie w okresach, gdy nie wystarcza naturalna ekspozycja na słońce.

Suplementacja witaminą D jest powszechnie zalecana, zwłaszcza w regionach o niewystarczającej ekspozycji na światło słoneczne lub u osób o ciemniejszym karnacji skóry, które syntetyzują mniej witaminy D3 pod wpływem promieniowania UV. Istnieje wiele naturalnych źródeł tej witaminy, takich jak tłuste ryby (np. łosoś, tuńczyk), żółtka jaj, a także produkty wzbogacone, takie jak mleko czy płatki śniadaniowe.

Regularne spożywanie tych produktów lub korzystanie z suplementów diety może przyczynić się do utrzymania odpowiednich poziomów witaminy D3 we krwi i wspomagać ogólne zdrowie organizmu.

Charakterystyka witaminy D3.

Cholekalcyferol, nazywany również witaminą D3, jest organicznym związkiem chemicznym z grupy witamin D. Istnieją dwie formy witaminy D: witamina D2, która występuje naturalnie w organizmach roślinnych i witamina D3, która występuje naturalnie w organizmach zwierzęcych. Witamina D3 jest używana w leczeniu chorób, takich jak krzywica i osteoporoza. Nie rozpuszcza się w wodzie, ale jest rozpuszczalna w tłuszczach, a także jest odporna na wysokie temperatury i długotrwałe przechowywanie. Źródłem tej witaminy jest 7-dehydrocholesterol – zwany również prowitaminą D3.

Skutki działania witaminy D3 w organizmie?

Witamina D3 ma duży wpływ na organizm. Jej główne zastosowanie to mineralizacja kości oraz regulowanie gospodarki wapniowo-fosforanowej. Małym dzieciom często podaje się żywność lub suplementy diety z dużą ilością D3. Ważne jest także jej właściwości zapobiegające nowotworom oraz poprawiające funkcjonowanie układu krążenia, serca i szczupłość sylwetki.

Witamina D3 ma ogromny wpływ na kilka ważnych układów w naszym organizmie:

• Układ kostny: w okresie rozwoju i dojrzewania witamina D3 jest niezbędna do prawidłowego kształtowania się zębów i kości, a niedobór może skutkować krzywicą, zaburzeniami mineralizacji kości oraz zmniejszeniem masy kostnej. U dorosłych natomiast niedobór witaminy D3 może doprowadzić do osteoporozy. Co więcej, witamina D3 ma pozytywny wpływ na zwalczanie próchnicy.
• Układ nerwowy: witamina ta jest również bardzo ważna dla układu nerwowego – jej niedobór może powodować zaburzenia snu u pacjenta. Poziom witaminy D u ciężarnej kobiety może być związany z ryzykiem wystąpienia zaburzeń autystycznych u jej dziecka.
• Układ mięśniowy: niedobór witaminy D3 może powodować u pacjentów mięśnioból lub ból mięśniowy (mialgię).
• Układ odpornościowy: witamina D3 ma właściwości immunomodulujące, przeciwbakteryjne, antyproliferacyjne oraz antynowotworowe, a także może zmniejszać ryzyko zachorowania na grypę.
• Układ krążenia: chociaż badania nie wykazały jednoznacznego wpływu witaminy D3 na nadciśnienie tętnicze, suplementacja jej może regulować stan zapalny w przewlekłej niewydolności serca.
  Metabolizm w tkankach: witamina D3 ma także wpływ na regenerację wątroby oraz może działać przeciwnowotworowo.

Synteza skórna jako źródło Witaminy D w organiźmie.

Witamina D3 wytwarzana jest z 7-dehydrocholesterolu w skórze w wyniku działania promieniowania UVB, co stanowi aż 80-100 proc. obecnej w naszym organizmie witaminy D3. Produkcja tego związku jest uzależniona od pory roku i nasłonecznienia. Najbardziej efektywna synteza skórna witaminy D3 w Polsce występuje w okresie od maja do września w godzinach od 10:00 do 15:00, gdy słońce nie jest zasłonięte przez chmury. Jednak od października do marca synteza skórna witaminy D3 jest nieefektywna, więc suplementacja jest wtedy konieczna.

Siła słońca ma za zadanie wytworzyć wystarczającą ilość witaminy D3 (2000-4000 IU) w ciągu jednego dnia dla osoby o jasnej karnacji, która eksponuje się na słońcu przez ok. 15 minut. Jednak dłuższa ekspozycja na słońce może spowodować rozpad witaminy D3, w wyniku którego powstaną nieaktywne związki, takie jak tachysterol, suprasterol i lumisterol, które zapobiegają toksycznemu gromadzeniu się witaminy D3 w naszym organizmie.

Pożywienie jako źródło witaminy D w organiźmie.

Największe ilości witaminy D3 można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego, w tym tłustych rybach morskich, rybnych olejach, jajach, wątróbce, mięsie czerwonym i drobiowym. Trzeba pamiętać, że witamina D3 rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego diety powinny zawierać wystarczającą ilość tłuszczu w spożywanych posiłkach. Najbogatsze źródła witaminy D3 to:

• węgorz świeży – 1200 IU/100 g;
• śledź w oleju – 808 IU/100 g;
• łosoś pieczony – 540 IU/100 g;
• śledź marynowany – 480 IU/100 g;
• sardynki – 200 IU/100 g;
• grzyby shitake – 100 IU/100 g;
• żółtko jaj – 54 IU/100 g;
• dorsz świeży – 40 IU/100 g;
• ser żółty – 7,6-28 IU/100 g;
• mleko krowie – 0,4-1,2 IU/100 g.

Przedawkowanie Witaminy D.

Przedawkowanie witaminy D3 jest możliwe, gdy jest przyjmowana w dużych ilościach: podczas wystawiania się na słońce, poprzez diecie bogatą w produkty z witaminą D oraz przyjmowanie suplementów lub leków. Przypadki przedawkowania występują przy dawkach przekraczających 100 000 UI, podczas gdy zalecana dawka dzienna dla osoby dorosłej wynosi zaledwie 8 000 UI. Objawy w takiej sytuacji to słabość, brak apetytu, mdłości, zaburzenia funkcjonowania serca, nerek i układu nerwowego oraz kamica pęcherzyka żółciowego.

Niedobór Witaminy D.

Zażywanie witaminy D3 ma swoje ograniczenia, podobnie jak inne leki. Nadwrażliwość lub alergia na składniki preparatu bądź produktów naturalnych, wapniowa kamica nerek, niewydolność nerek, niedostateczna aktywność hydroksylazy cholekalcyferolu w wątrobie i nerkach to przeciwwskazania do jej przyjmowania. Witamina D3 nie powinna być łączona z magnezem, glikozydami naparstnicy, lekami przeciwpadaczkowymi, tiazydami, ryfampicyną i parafiną ciekłą. Osoby o ograniczonej aktywności fizycznej również powinny powstrzymać się od jej zażywania.

Witamina D3, a solarium.

Pacjenci zastanawiają się, czy w czasie zimowo-jesiennej słabej syntezy skórnej warto korzystać z solarium. Regularny dostęp do lamp UV, wytwarzających promieniowanie UVB, zapobiega spadkowi aktywnego metabolitu witaminy D3. Niestety, solaria w Polsce najczęściej nie są wyposażone w tego typu urządzenia, a dostępne są w nich lampy UVA, które bardziej prowadzą do rozkładu ustrojowych zasobów witaminy D3 niż do jej syntezy.