Witamina K

Witamina K jest tłuszczoprzepuszczalna i składa się z trzech głównych form: filochinonu (K1), menachinonu (K2) i menadionu (K3). K4 jest syntetyczną pochodną menadionu, będącą wynikiem jego redukcji. Charakteryzuje je zawieranie pierścienia naftochinonowego i grupy metylowej na drugiej pozycji. Pierwsze wyizolowanie K1 miało miejsce w 1939 roku przez Damę i Kramera z liści lucerny.

Witamina K jest złożonym związkiem, który odgrywa kluczową rolę w procesach krzepnięcia krwi oraz zdrowiu kości. Jej wrażliwość na działanie światła i środowiska alkalicznego może obniżać jej skuteczność w organizmie. Wchłanianie tej witaminy zachodzi głównie w górnej części jelita cienkiego, gdzie obecność żółci i lipazy trzustkowej ułatwiają ten proces.

Szczególnie cenna jest witamina K2, wytwarzana przez florę bakteryjną, która charakteryzuje się 100% przyswajalnością, co podkreśla jej istotną rolę w zdrowiu układu krwionośnego i kostnego. Jednakże, należy pamiętać, że menadion (K3), syntetyczna forma witaminy K, jest podatna na działanie kwasów, zasad oraz światła, dlatego istnieje potrzeba zachowania ostrożności w jej stosowaniu, szczególnie w celach leczniczych.

Funkcje Witaminy K w organizmie

Witamina K jest potrzebna do tworzenia czynników krzepnięcia krwi, dzięki czemu ma działanie przeciwkrwotoczne. Katalizuje ona reakcję syntezy protrombiny i trombiny, a także wpływa na aktywność tromboplastyny. Niezbędna jest ona również do metabolizmu tkanki kostnej i przemian wapnia, a w połączeniu z aktywną formą witaminy D3 (kalcytriol) tworzy osteokalcynę w osteoblastach. Witamina K posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwbólowe oraz antybakteryjne. Ma również znaczenie w profilaktyce choroby Alzheimera i ograniczeniu uszkodzenia komórek nerwowych po wylewach.

Wpływ Witaminy K na nowotwory.

Badania sugerują, że witamina K3 jest bardziej cytotoksyczna dla komórek nowotworowych niż witaminy K1 i K2. Jej mechanizm działania obejmuje hamowanie proliferacji i indukcję syntezy reaktywnych form tlenu powodujących apoptozę. Dodatkowo zaobserwowano synergistyczne działanie jej i leków przeciwnowotworowych. Dowiedziono także, że witamina K2 ma działanie antyproliferacyjne mogące zapobiegać wzrostowi komórek nowotworowych i je niszczyć.

Zastosowanie witaminy K w kosmetykach.

Tlenek witaminy K1 jest stosowany w kosmetykach, szczególnie w produktach polecanych do skóry naczynkowej. Substancja ta ma zdolność rozświetlania skóry i poprawiania jej kolorytu, a także redukowania zaczerwienień. Ponadto witamina K jest zalecana osobom starszym, które mają skłonność do występowania drobnych siniaków.

Niedobór Witaminy K.

W populacji polskiej niedobory witaminy K są niezwykle rzadkie. Możemy ją znaleźć w wielu produktach spożywczych, a także w pewnym stopniu jest wytwarzana przez mikroflorę bakteryjną w przewodzie pokarmowym. Do niedoborów witaminy K dochodzi przeważnie w obliczu różnych schorzeń przewlekłych, szczególnie wątroby i nowotworów, a także niedożywieniu, niedrożności dróg żółciowych oraz długotrwałej kuracji antybiotykowej. Do najczęściej występujących schorzeń z zaburzeniami wchłaniania zaliczamy: celiakię, cholestazę, mukowiscydozę, przewlekłe zapalenie trzustki i zespół złego wchłaniania. Przejawy niedoboru witaminy K to głównie:

• krwiomocz
• krwotoki z nosa
• podatność na infekcje
• choroba krwotoczna noworodków
• krwawienia samoistne
• zaburzenia wzrastania i rozwoju u niemowląt
• wylewy krwi do różnych narządów
• zbyt obfite krwawienia miesięczne u kobiet
• łatwe powstawanie siniaków

Nadmiar Witaminy K.

Nadmiar witaminy K jest bardzo rzadkim zjawiskiem, występującym najczęściej w przypadku niewłaściwej suplementacji syntetycznej witaminy K3. Może powodować takie objawy, jak: nadmierne pocenie się, bóle serca, uczucie gorąca, uszkodzenie wątroby, a u noworodków niedokrwistość hemolityczną, hiperbilinurinemię i żółtaczkę.

Źródła Witaminy K.

Witamina K1 wytwarzana jest w procesie fotosyntezy i występuje w wielu produktach spożywczych, w tym sałacie, szpinaku, brukselce, herbacie zielonej, kapuście, kalafiorze, fasoli, groszku zielonym, jajkach, maśle, ziemniakach, marchwi, pomidorach, pomarańczach, mleku, mięsie, chlebie, brzoskwiniach, ananasach i grejpfrutach. Istnieje także witamina K2, produkowana przez florę bakteryjną jelita grubego.